Ridley Scott’ın kayıp kumul senaryosu bulundu: 'Hayranları mutlu edeceğini sanmıyorum'

Ridley Scott'ın Kayıp Dune: 40 yaşındaki bir senaryoyu tanıtmak

Bu hafta, David Lynch'in Dune prömiyeri, o zamandan beri sadık bir kült takiben bir gişe flopu olan yirmi yıldır. Bu, Denis Villeneuve'nin Frank Herbert'in seminal romanının son büyük ekran uyarlamasıyla tam bir tezat oluşturuyor. Ridley Scott'ın katılımı, Lynch dümeni almadan önce, şimdi kadar gizemde büyük ölçüde örtüldü.

Ekim 1980'de Rudy Wurlitzer tarafından kaleme alınan Scott'ın terk edilmiş Dune senaryosunun 133 sayfalık bir taslağı ortaya çıktı. Bu keşif, T.D. Nguyen'in Wheaton College'daki Coleman Luck Arşivleri'ndeki araştırması sayesinde, Scott'ın vizyonu hakkında benzeri görülmemiş bir fikir sunuyor.

Frank Herbert'in ilk iki bölümlü senaryosu, sadık olsa da, sinematik olarak hantal olduğunu kanıtladı. Scott, inceledikten ve bir avuç sahne seçtikten sonra, tam bir yeniden yazma için Wurlitzer'e katıldı. Bu sürüm, selefleri ve Villeneuve's gibi, açıkça iki bölümlü bir destanın ilk taksiti olarak tasarlandı.

Wurlitzer, projeyi inanılmaz derecede zorlayıcı olarak nitelendirdi ve son senaryo yazılmadan önce kapsamlı bir özet gerektirdi. Benzersiz bir duyarlılığı aşarak kitabın özünü yakalamayı amaçladı. Scott daha sonra senaryo kalitesini doğruladı ve "oldukça iyi" dedi.

Projenin çöküşüne çeşitli faktörler katkıda bulundu: Scott'ın kardeşinin ölümünden sonra kederi, Meksika'da filme olan isteksizliği (De Laurentiis'in talebi), artan bütçe endişeleri 50 milyon doları aşan ve Universal'ın Blade Runner projesinin cazibesi. Bununla birlikte, evrensel yönetici Thom Mount, Wurlitzer'in senaryosu için oybirliğiyle ilgili bir coşku eksikliğinden bahsetti.

Uyum, sinematik olarak mı yoksa çok karanlık, şiddetli ve ana akım başarı için politik olarak suçlandı mı? Komut dosyasının ayrıntılı bir analizi, okuyucuların kendi sonuçlarını çıkarmalarını sağlar.

Yeniden tasarlanmış bir Paul Atreides

Wurlitzer'in senaryosu, Paul'ün kaderini ön plana çıkaran kıyamet ordularını tasvir eden bir rüya dizisiyle açılıyor. Scott'ın imza tarzını anımsatan görsel açıklamalar zengin bir şekilde uyarıcıdır. Timothée Chalamet'in tasvirinden farklı olarak, bu Paul yedi yaşında, Rahip Anne tarafından yargılanıyor. Sahne, Paul ve Jessica'nın psişik bağlarını vurgulayarak korkuya karşı litani alımlarını kesiyor. Lynch'in versiyonu yanan bir elin görüntüleri yer alırken, Wurlitzer'in versiyonu bunu bir halüsinasyon olarak açıklıyor.

Bu Paul, aktif olarak sorumluluk alan bir "vahşi masumiyet" sergiliyor. Senaryo, 21 yaşına kadar bir usta bir kılıç ustasına dönüşümünü sergileyen ve Duncan Idaho'yu (Gurney Halleck'in yerini alan) aşan bir flaş içeren bir flaş içeriyor. Bu iddialı Paul, Lynch'in daha savunmasız tasviriyle tezat oluşturuyor.

İmparatorun ölümü ve değişen güç dinamikleri

Senaryo, İmparator'un ölümü önemli bir arsa bükümü getiriyor. Romanda bulunmayan bu olay, hikayenin ortaya çıkan olaylarının katalizörü görevi görüyor. İmparatorun ölümü, bir bahçıvanın yağmurdan önce kendini secde ettiği ve imparatorun geçtiğini duyurduğu dokunaklı bir sahnede ortaya çıkar. Sahne, ölen cetvelin Duke Leto Atreides'i Arrakis'in yeni hükümdarı olarak belirlediği İmparator'un cenazesini kesiyor. Bu, Dük tarafından reddedilen bir teklif olan Arrakis'in baharat üretiminin bir bölünmesini öneren Baron Harkonnen ile çatışmaya sahne koyuyor. Lynch'in filmindeki biriyle neredeyse aynı olan anahtar bir çizgi, baharat kontrolünün önemini vurgular: "Dune'yi kontrol eden ve baharatları kontrol eden kimler evreni kontrol eder."

Lonca Gezgin ve Arrakis

Senaryo, lonca navigatörü, şeffaf bir kapta yüzen, çarpıcı bir görsel olan uzun, insansı bir yaratık olarak tasvir ediyor. Navigatörün Heighliner'ın kursunu müzikal tonlamalar yoluyla "mühendislere" çizme yöntemi başka bir ilgi çekici unsurdur.

Atreides'in Arrakis'e gelişi, kılıçları ve feodal gelenekleri vurgulayan bir ortaçağ estetiği ile tasvir edilmiştir. Liet Kynes'in Chani'nin tanıtımı, baharat hasatının neden olduğu ekolojik yıkımı vurgular. Ailenin çölde ornitopter uçuşu, bir kum kurdu saldırısıyla sonuçlanan *Blade Runner'ın distopik şehir manzaralarını yansıtıyor.

Aakeen, Gillo Pontecorvo'nun Cezayir Savaşı 'da tasvir edilen kentsel çürümeyi yansıtarak sade sınıf bölümlerine sahip squalid bir şehir olarak tasvir ediliyor. Paul ve Duncan'ın yer aldığı bir bar dövüş sahnesi, Paul'un erken yenilmezliğini sergileyen bir şekilde yersiz hissediyor. Bu sahne, bir Harkonnen ajanını başını kesen Stilgar ile bir karşılaşmaya yol açar.

Jessica'nın meditasyon sahnesi kendi gesserit güçlerini vurguluyor ve o ve dükünün Alia'yı düşündüğü gece açık hale getiriliyor.

ATREIDS ve Çöl Kaçışına Saldırı

Dr. Yueh'in ihaneti, Dük'ü zehirlemeden önce hassas bir pişmanlık anı ile tasvir ediliyor. Paul'ün geleneksel mekanik cihazda biyolojik bir varyasyon olan yarasa benzeri bir avcı arayanla karşılaşması göze çarpan bir sahne. Harkonnen Ölüm Komandoları ile sonraki savaş acımasızdır ve Leto ve Duncan'ın ölümleriyle sonuçlanır. Jessica, kaçmadan önce ölmekte olan Dük'e zehir yönetir.

Paul ve Jessica'nın çöl uçuşu yoğundur, bir kaza iniş ve tehlikeli bir yolculukla sonuçlanır. Paul'ün bir kum kurdu ile karşılaşması Villeneuve'nin uyarlamasını yansıtıyor.

Senaryo, önceki sürümlerden önemli bir ayrılma olan Paul ve Jessica arasındaki ensest ilişkisini özellikle atlıyor. Bu ihmal, Herbert ve De Laurentiis ile bir tartışma kaynağıydı. Bununla birlikte, bir sahne Paul ve Jessica'nın bir kumul üzerinde birbirine yakın yattığını ve karmaşık ilişkilerini ima eden tasvir ediyor.

Jamis ile Düello da dahil olmak üzere Fremen ile nihai karşılaşmaları Lynch'in filminin yönlerini yansıtıyor. Pavlus'un Fremen kabilesine kabulü, Chani ile evliliği ve Yaşam Suyu Töreni kilit arsa noktalarıdır. Törende, üç göğüs ve bir erkeğin cinsel organları olan bir şamanı, bir kum kurdu ile erotik bir dans gerçekleştiriyor. Jessica hayatın suyunu içiyor ve aurasını Rahip Annesi ile birleştiriyor.

Farklı bir mesih türü

Wurlitzer'in senaryosu Paul'ü daha acımasız ve hırslı bir lider olarak tasvir eder ve kaderini potansiyel bir diktatör olarak kabul eder. Bu, Paul'ün rolünü isteksiz kabul ettiğini vurgulayan Lynch ve Villeneuve'nin tasvirleriyle tezat oluşturuyor. Senaryo, Water of Life törenini ve Paul'ün Fremen kabilesine kabulünü içeren son, potansiyel bir devam filmi için zemin hazırlıyor.

Kalıcı bir etki

Scott'ın Dune asla gerçekleşmemiş olsa da, Wurlitzer'in senaryosu alternatif bir uyarlamaya büyüleyici bir bakış sunuyor. Ekolojik kaygılara, siyasi entrika ve manevi unsurlara odaklanması, Herbert'in karmaşık anlatısına benzersiz bir bakış açısı sağlar. Bununla birlikte, senaryo karanlık ve şiddetli tonu muhtemelen reddine katkıda bulundu. Ekrana ulaşamamasına rağmen, komut dosyasının etkisi daha sonraki uyarlamalarda ve hatta Scott'ın sonraki çalışmalarında görülebilir. Senaryanın ekolojik temalara verdiği vurgu bugün oldukça önemli.